Drodzy Rodzice!

Serdecznie zapraszam do kącika logopedycznego. Znajdą tu Państwo: porady, artykuły, ciekawostki z dziedziny logopedii

a także propozycje ćwiczeń i zabaw usprawniających wymowę dla wszystkich dzieci.

Zajęcia logopedyczne w naszej szkole odbywają się od poniedziałku do czwartku dla uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną.

Prawidłowy rozwój mowy dziecka wpływa na globalny rozwój jego osobowości oraz odgrywa ważną rolę w kontaktach społecznych człowieka z innymi ludźmi. Dlatego rozwój mowy jest jedną z najważniejszych umiejętności, jaką zdobywają dzieci. Dziecko poznaje otaczający świat dzięki rozumieniu mowy,   a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia i emocje. Rodzice mogą zapewnić dziecku optymalne warunki dla prawidłowego rozwoju mowy już od momentu jego narodzin. Najdłużej przebywają z dzieckiem, więc mają największe możliwości wpływania na jego rozwój. Stanowią również wzór, który dziecko będzie próbowało naśladować. 

Każde dziecko rozwija się indywidualnie - a więc ma różne tempo m.in. kształtowania mowy. Jednak szczególne znaczenie w rozwoju mowy przypada na okres pierwszych sześciu lat. Wady wymowy u dzieci wynikają często z nieprawidłowej budowy narządów mowy, które trzeba korygować. W przeciwnym razie wada będzie się pogłębiać. 

Rodzicu zadbaj o mój prawidłowy zgryz!

Nie pozwalaj bym podpierał żuchwę.

NAUCZ mnie nabierać powietrze nosem i wydychać ustami.       

Spraw, abym zawsze podczas zabawy zamykał usta.

OBSERWUJ tę czynność także podczas snu.

STARAJ się oduczyć mnie nawyku ssania palca, wargi itd.

NIE POZWALAJ abym obgryzał paznokcie, ołówki lub inne przedmioty!

Układając mnie do snu, PODKŁADAJ mi pod głowę NIEWIELKĄ poduszkę.

Przypominaj abym po każdym posiłku mył zęby!

Kiedy zasypiam nie podawaj mi do picia słodkich płynów.

Oto przykłady przyjemnych ćwiczeń, które można wykorzystać do usprawniania aparatu mowy.

Jeśli chcesz, by Twoje dziecko miało sprawny język, wargi, policzki i podniebienia miękkiego. 

Wykorzystaj czas spędzony w kuchni, podczas przygotowywania posiłku i zachęcaj je do następujących ćwiczeń:

1. Jedzenie paluszków bez przytrzymywania ich dłonią.
2. Wciąganie makaronu  bez użycia sztućców. 
3. Trzymanie zębami i wargami lekkich produktów na małej plastikowej łyżeczce. 
4. Picie jogurtu lub gęstego soku przez słomkę. 
5. Lizanie czubkiem języka dużych lizaków. 
6. Zlizywanie czubkiem języka rozsmarowanego na talerzu dżemu, nutelli itp. w kształcie np. koła, serca.
7. Przysysanie i przenoszenie za pomocą słomki różnych lekkich produktów spożywczych z jednej miseczki do drugiej np. kulek czekoladowych. Słomka powinna być przytrzymywania środkiem ust i nie powinna być przygryzana. Przenoszone przedmioty powinny być większe niż średnica słomki, by dziecko się nimi nie zachłysnęło!
8. Zbieranie czubkiem języka z talerza pojedynczych ziarenek ryżu preparowanego. 
9. Oblizywanie ust posmarowanych miodem, dżemu itp. 
10.  

Ćwiczenia do wykonywania w domu, jeżeli dziecko nie wymawia głosek

sz, rz, cz, dż

1. Dotykamy palcem lub łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je „zaczarowanym miejscem”, „parkingiem”, w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię,

2.Wysuwanie języka do przodu (jak u lekarza), Wysuwanie szerokiego języka na zewnątrz jamy ustnej.

3. Żucie brzegów języka zębami trzonowymi (żeby rozciągnąć jego powierzchnię).
4. Masaż języka – wysuwanie i cofanie języka przez lekko zwarte zęby.
5. Unoszenie języka na górną wargę (język wąski, wydłużony, zęby widoczne).
6. Unoszenie języka za górne zęby (język wąski).
7. Cofanie języka za wałek dziąsłowy.
8. Kierowanie języka w kąciki ust (zęby widoczne).
9. Kląskanie językiem – naśladowanie odgłosu konia uderzającego kopytami o bruk.
10. „Liczenie ząbków” – dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, raz w lewą stronę podczas szerokiego otwierania jamy ustnej.
11. „Mycie ząbków” – oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie zamkniętych, a następnie otwartych ustach.
12. „Zaczarowany język” – przytrzymywanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach.
13. „Krasnoludek zagląda do gardła” – cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim.
14. Zlizywanie czubkiem języka z podniebienia np. nutelli (przy szeroko otwartych ustach).
15. Ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego pudrowego cukierka lub opłatka naśladowanie ssania pożywienia.
16. Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych cukierków z zagłębieniem w środku.

Ćwiczenia do wykonywania w domu, jeżeli dziecko nie wymawia głoski r

1. Rozciąganie języka leżącego swobodnie w jamie ustnej tak, aby jego boki dotykały zębów trzonowych, a następnie wysuwanie szerokiego języka.
2. Ujmowanie brzegów języka między zęby trzonowe i delikatne żucie.
3. Układanie szerokiego języka i wykonywanie wdechów i wydechów przy lekko rozchylonych wargach.
4. Ujmowanie brzegów języka między zęby trzonowe i unoszenie jego czubka do wałka dziąsłowego.
5. Liczenie górnych, a następnie dolnych zębów.
6. Masaż języka przez wysuwanie go i wsuwanie przez lekko zbliżone zęby.
7. Zdmuchiwanie skrawków papieru z czubka języka.
8. Unoszenie szerokiego języka za górne zęby.
9. Kląskanie językiem.
10. Szybkie i delikatne wymawianie dziąsłowych głosek [t] i [d] oraz [t] [d] [n] przy znacznym otwarciu ust.

Ćwiczenia do wykonywania w domu, jeżeli dziecko nie wymawia głoski k

Ćwiczenia usprawniające (wzmocnienie mięśni tyłu języka)

1. Ziewanie przy szeroko otwartych ustach
2. Wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami podczas szerokiego otwierania ust
3. Picie gęstych napojów przez długą i cienką słomkę
4. Przysysanie drobnych papierków przez rurkę i przenoszenie ich na planszę
5. Opieranie języka o dolne zęby
6. Unoszenie języka do podniebienia miękkiego i twardego
7. Podwijanie języka
8. Ssanie cukierka (środkiem języka)
9. „Koci grzbiet” (opieranie języka o dolne zęby i cofanie go w głąb jamy ustnej, by nastąpiło uniesienie grzbietu języka do góry)
10. Układanie czubka języka za górnymi zębami i opuszczanie go do dziąseł dolnych podczas szerokiego otwierania jamy ustnej
11. Mlaskanie całą powierzchnią języka przy opuszczonej żuchwie
12. Przyklejanie całego języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach, a następnie energiczne opuszczanie przodu języka w dół.

ZABAWY I AKTYWNOŚCI WSPIERAJĄCE JĘZYKOWY ROZWÓJ DZIECKA

         Oprócz ćwiczeń oddechowych i gimnastyki buzi oraz języka, o czym wspomniano wcześniej, na rozwój mowy wpływa:

            Duża motoryka, a więc wszelkiego rodzaju zabawy ruchowe. Mówi cały człowiek, a nie tylko jego usta. Ośrodki odpowiedzialne za mowę i motorykę zlokalizowane są bardzo blisko siebie. Gdy rozwijamy ogólną zdolność do planowania i realizowania sekwencji ruchowych, rozwija się nasza zdolność do wykonywania odpowiednich sekwencji ruchów narządów mowy. Często oceniając zdolności komunikacyjne dziecka, ocenia się również jego funkcje ruchowe. I nierzadko zdarza się, że właśnie problemy z zakresy rozwoju mowy wiążą się z współistnieniem problemów z koordynacją ruchową. Jak to ćwiczyć, czyli jak bawić się z dzieckiem? Biegajcie, skaczcie, turlajcie się, wykonujcie ruchy naprzemienne (np. czołganie się). Pozwólcie mu na testowanie swoich zdolności motorycznych. Możecie razem z nim robić pajacyki (klaszcząc nad głową podczas podskoku), podskakiwać na jednej nodze, poprosić dziecko, żeby prawym łokciem dotknęło lewego kolana (i odwrotnie), rozłożyć długi sznurek i poprosić dziecko, żeby szło po nim (stopa za stopą). 

            Zabawy rozwijające małą motorykę - to, w jaki sposób kształtują się precyzyjne ruchy (motoryka mała) jest często powiązane z rozwojem mowy. A to wszystko z powodu specyficznej budowy naszego mózgu; w korze mózgowej ośrodki odpowiedzialne za ruchy ręki znajdują się w bliskiej lokalizacji z ośrodkami zawiadującymi ruchami artykulacyjnymi. Opóźnienie w zakresie rozwoju psychoruchowego wyraża się również w mowie (opóźnienia, nieprawidłowa artykulacja, osłabione napięcie mięśniowe). Ważne, aby stymulację rozwoju mowy oraz funkcji motorycznych rozpoczynać jak najwcześniej. Stosując ćwiczenia usprawniające motorykę palców rąk, wpływamy na precyzję ruchów artykulacyjnych języka, warg i żuchwy. Jak się bawić? Lepiąc z plasteliny, kolorując (młodsze dzieci mogą malować palcami), zgniatając małe kulki papieru, wycinając kształty z papieru, nawlekając koraliki na sznureczek itp.

            Piosenki, wierszyki, wyliczanki, zagadki mają świetny wpływ na rozwój mowy. Wszystko, co się rymuje, jest melodyjne, dzieciaki bardzo szybko przyswajają. Wykorzystajcie te, które znacie z Waszego dzieciństwa. One są wciąż nieśmiertelne.

            Czytanie książek to jedna z form aktywności, która genialnie wspiera rozwój mowy dziecka. Co daje dzieciom czytanie książek? Przede wszystkim możemy pokazywać im inne kultury, obyczaje, emocje, których jeszcze nie doświadczyły, a także te, których doświadczyły, ale nie potrafią jeszcze sobie z nimi poradzić. Jak to ma się do rozwoju mowy? Dzieci często utożsamiają się z postaciami z książek, wchodzą w ich rolę. Czytanie nie tylko poszerza ich horyzonty myślowe, ale również wzbogaca słownictwo dziecka.  Podczas czytania warto pamiętać o modulacji głosu. Dzięki temu dziecko nie tylko nie znudzi się czytaniem, ale również łatwiej przyswoi czytany tekst.

            Zabawy sensoryczne. Prawidłowe odbieranie bodźców z otoczenia jest jednym z czynników, które warunkują rozwój mowy. W związku z tym dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej, często mają problemy z rozwojem mowy. Włączenie w proces terapeutyczny opóźnionego rozwoju mowy ćwiczeń z zakresu integracji sensorycznej stymuluje prawidłowy rozwój mowy poprzez usprawnianie ogólnego rozwoju psychofizycznego dziecka. Nawet zmysł smaku czy węchu może mieć wpływ na rozwój mowy. Wrażenia pochodzące z tych zmysłów aktywizują ssanie, gryzienie, dlatego wykorzystujemy bodźce smakowe i węchowe w terapii. Jeżeli dziecko ma problemy z mową, warto również zdiagnozować je pod kątem zaburzeń integracji sensorycznej. Podczas terapii SI wykonuje się przeróżne zabawy (w zależności od tego, co chcemy usprawnić) – różnego rodzaju bujania, masaże przeróżnymi fakturami, chodzenie po różnym rodzaju podłoża (bieganie boso po trawie, piasku, błocie), dociski, wibracje, opukiwania itp. Po konsultacji ze specjalistą SI śmiało możecie bawić się tak z dziećmi w domu i na dworze.

            Zabawy sytuacyjne. Tu możemy albo bawić się razem z dzieckiem, albo obserwować, jak bawi się samo. Gdy dziecko bawi się samo, genialnie rozwija swoją wyobraźnię, kreatywność, samo dochodzi do pewnych rozwiązań. Z kolei, gdy bawi się z rodzicem, poznaje jego perspektywę, może poznawać nowe słowa, uczy się prowadzić dialog, współpracować. Poza tym w przypadku jednej i drugiej opcji dziecku uczy się wchodzić w różne role, odtwarzać zachowania innych, zaobserwowanych przez siebie osób.

Rodzicu wykorzystaj je w celu stymulowania rozwoju mowy swojego dziecka!

Dorota Filarska - logopeda